TA ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ
Το λίπος που υπάρχει στο σώμα αποτελεί για πολλούς ένα μη επιθυμητό κομμάτι του εαυτού τους, από το οποίο, είτε για λόγους υγείας, είτε για λόγους αισθητικής, θέλουν να απαλλαγούν. Άλλοι πάλι έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα της «κοιλίτσας» δεν προβαίνουν σε δίαιτα απώλειας λίπους ή και βάρους. Τι είναι όμως στην πραγματικότητα το λίπος, ή, πιο επιστημονικά, ο λιπώδης ιστός; Είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να μας προβληματίζει, είναι κάτι κακό ή απλά θα πρέπει να το συνηθίσουμε;
Πολλοί βλέπουν τον λιπώδη ιστό στο σώμα αρνητικά, όμως το λίπος αποτελεί ένα βασικό και απαραίτητο συστατικό του ανθρώπινου οργανισμού. Υπάρχει σε δύο δεξαμενές, ή αλλιώς χώρους αποθήκευσης, στο σώμα μας. Η πρώτη δεξαμενή, που ονομάζεται απαραίτητο λίπος, αποτελείται από αυτό που υπάρχει μέσα σε βασικά όργανά μας όπως ο μυελός των οστών, η καρδιά, οι πνεύμονες, το έντερο, οι μυς και οι πλούσιοι σε λίπος ιστοί του κεντρικού νευρικού μας συστήματος. Η άλλη μεγάλη δεξαμενή, που ονομάζεται αποθηκευμένο λίπος, είναι αυτό που συσσωρεύεται και αποθηκεύεται στις λιποαποθήκες μας, όπου και αν αυτές βρίσκονται. Αποθηκεύεται στην κοιλιά και την γενικότερη ενδοκοιλιακή περιοχή περιβάλλοντας ζωτικά όργανα, στους γλουτούς, στα χέρια κ.α. Το λίπος αυτό αποτελεί μια πολύ σημαντική αποθήκη ενέργειας για τον οργανισμό. Ωστόσο, όταν υπάρχει περισσότερο από όσο πρέπει (κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς), εκεί χρειάζεται προσοχή. Τότε, πέρα από αισθητικό πρόβλημα, αρχίζει να γίνεται επικίνδυνο για την καλή υγεία του οργανισμού.
Το ενδοκοιλιακό λίπος αποτελεί, σύμφωνα με τους ειδικούς, παράγοντα κινδύνου για σημαντικά προβλήματα υγείας. Παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακά προβλήματα, αναπνευστικά προβλήματα και πολλά άλλα σχετίζονται σήμερα με το ενδοκοιλιακό λίπος. Και άλλα όμως, απλά καθημερινά προβλήματα προκύπτουν, όταν η κοιλίτσα κάνει την εμφάνισή της, όπως εύκολη κόπωση, ροχαλητό, ακόμη και άπνοιες κατά τον ύπνο, ενδεχομένως να σχετίζονται με το λίπος στην κοιλιά. Η εμφάνιση αυτών των προβλημάτων δεν είναι αντίστοιχη σε όλους τους ανθρώπους και ποικίλει ανάλογα με το ποσοστό του ενδοκοιλιακού λίπους, το φύλο, την ηλικία, τις αντοχές του καθενός. Οι γυναίκες μάλιστα, λόγω της ορμονικής τους ιδιοσυγκρασίας, εμφανίζουν προβλήματα κυρίως μετά την κλιμακτήριο.
Το ερώτημα που τίθεται είναι πόσο θα πρέπει να είναι το λίπος μας, και ιδιαίτερα το ενδοκοιλιακό, και πώς μπορούμε να το μετρήσουμε. Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα ποικίλει ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας. Μια μέση τιμή δίνεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί:
| ΦΥΛΟ | ΗΛΙΚΙΑ | ΧΑΜΗΛΟ | ΦΥΣ/ΚΟ | ΥΨΗΛΟ | ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΟ |
| ΓΥΝΑΙΚΑ | 20 – 39 | < 21 % | 21 – 32.9 % | 33 – 38.9 % | > 39 % |
| 40 – 59 | < 23 % | 23 – 33,9 % | 34 – 39,9 % | > 40% | |
| 60 – 79 | < 24 % | 24 – 35,9 % | 36 –41,9 % | > 42 % | |
| ΑΝΔΡΑΣ | 20 – 39 | < 8 % | 8 – 19,9 % | 20 –24,9 % | > 25 % |
| 40 – 59 | < 11 % | 11 – 21,9 % | 22 – 27,9 % | > 28 % | |
| 60 – 79 | < 13 % | 13 – 24.9 % | 25 – 29,9 % | > 30 % |
Στις παραπάνω τιμές περίπου το 80% του λίπους μας συνήθως είναι αποθηκευμένο (και μέρος αυτού ενδοκοιλιακό). Η μέτρησή του γίνεται με τη μέθοδο της λιπομέτρησης, όπου ανάλογα με την τεχνική υπάρχουν μηχανήματα που μετρούν είτε το συνολικό λίπος, είτε τμηματικά – το πώς αυτό κατανέμεται στο σώμα μας. Ένας απλός τρόπος να έχετε μια πρώτη εικόνα του ενδοκοιλιακού σας λίπους εύκολα και γρήγορα είναι να μετρήσετε τη μέση σας με μια απλή μεζούρα. Εάν η μέση σας (στο λεπτότερο σημείο της) είναι περισσότερο από 80 cm για τις γυναίκες και 94 cm για τους άνδρες, τότε υπάρχει αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακών προβλημάτων, σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς, και θα πρέπει σίγουρα να χάσετε βάρος.
Η απώλεια βάρους είναι ο κυριότερος τρόπος αντιμετώπισης του ενδοκοιλιακού λίπους. Μια σωστή διατροφή, παράλληλα με συστηματική φυσική δραστηριότητα, αποτελούν τον τέλειο συνδυασμό για να δημιουργήσουμε το λεγόμενο αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας στον οργανισμό μας. Να αυξήσουμε δηλαδή την καθημερινή άσκησή μας και ταυτόχρονα να μειώσουμε τις θερμίδες που προσλαμβάνουμε μέσα από τη διατροφή μας. Τότε ο οργανισμός, για να καλύψει τις ανάγκες του σε ενέργεια, θα κινητοποιήσει το αποθηκευμένο του λίπος. Το θετικό είναι ότι το ενδοκοιλιακό λίπος είναι το πρώτο που ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του οργανισμού για λήψη ενέργειας και είναι μεταβολικά ενεργό, δηλαδή η κοιλίτσα είναι το πρώτο πράγμα που συνήθως εξαφανίζεται όταν κάνουμε γυμναστική και όταν βρισκόμαστε σε διαδικασία απώλειας βάρους.
Όλα λοιπόν τα παραπάνω δείχνουν ότι το ενδοκοιλιακό λίπος, σε άλλους περισσότερο και σε άλλους λιγότερο, αποτελεί ένα σημαντικό θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Σωστή διατροφή και συστηματική φυσική δραστηριότητα αποτελούν το ιδανικό μείγμα για να αντιμετωπίσουμε τον ύπουλο αυτό εχθρό, αλλά ίσως το πιο σημαντικό για να προλάβουμε και την εμφάνισή του.
Χάρης Γεωργακάκης
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc
Πρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής
